Istnieje bardzo wiele sprzecznych teorii wyjaśniających pochodzenie Łemków. Najbardziej prawdopodobna droga znalezienia się tej grupy etnicznej w Polsce to migracje wołoskie. Rozpoczęły się już w XII wieku wzdłuż Karpat, a ludność nadciągała głównie z terenów dzisiejszej Rumunii. Przybysze mieszali się na drodze przez tereny dzisiejszej Ukrainy z ludami ruskimi, ponieważ utożsamiali się tam wyznaniowo. Na tereny dzisiejszej Polski migracje wołoskie wkroczyły na przełomie XIII i XIV wieku. Osadnicy dotarli aż do terenów Beskidu Śląskiego, jednak dalej na zachód rósł wpływ obyczajów i kultury ludności zamieszkującej te tereny pierwotnie. Nie pozwolono tam zachować przybyszom odrębności etnicznej i kulturowej. Na przełomie XV i XVII wieku migracje ostatecznie ustały, a Wołosi z pasterzy-wędrowców przekształcili się w ogromnej większości w osiadłych rolników. Ich dynamiczny rozwój widać w końcu XVI wieku, kiedy to istniała już większość wsi likwidowanych w XX-wieku.
